Παυλοπέτρι: Η βυθισμένη πόλη στα ανοιχτά της αρχαίας Επιδαύρου, Αργολίδα

Όταν ακούει κανείς για βυθισμένες πολιτείες, το μυαλό πάει σχεδόν αυτόματα στον θρύλο της Ατλαντίδας– της άλλοτε πανίσχυρης πολιτείας που, όπως αναφέρεται στους διαλόγους του Πλάτωνα «Τίμαιος» και «Κριτίας», κάποτε υποτίθεται πως ήρθε σε ένοπλη σύγκρουση με τους Αθηναίους, μέχρι τη βύθισή της σε έναν τρομακτικό κατακλυσμό. Επίσης, υπάρχουν και άλλοι παρόμοιοι θρύλοι σε άλλα σημεία του κόσμου, όπως η Λεμούρια ή η Μου.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένα ουκ ολίγες βυθισμένες πόλεις και οικισμοί, μεγαλύτερες ή μικρότερες, περισσότερο ή λιγότερο γνωστές, κάποιες εκ των οποίων βρίσκονται και στον ελλαδικό χώρο, όπως , η πόλη στο Παυλοπέτρι της Λακωνίας (η θεωρούμενη αρχαιότερη βυθισμένη πόλη στον κόσμο) η Αρχάμπολη στην Εύβοια κ.α.

Μία από τις λιγότερο γνωστές βρίσκεται κοντά σε έναν τόπο ούτως ή άλλως μεγάλου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, την αρχαία Επίδαυρο: Η «Ατλαντίδα της Αργολίδας» παρουσιάζεται σε video – παραγωγή του Haanity στο YouTube και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την ακτή, με τοίχους, θεμέλια κτιρίων, τμήματα πλακόστρωτων και άλλα απομεινάρια σε βάθος 1,5- 2 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας- σε μια όχι και τόσο σπάνια περίπτωση ελληνικών αρχαιοτήτων που είναι ξεχασμένες από τον χρόνο και τους ανθρώπους.

Το Παυλοπέτρι είναι μικρή νησίδα απέναντι από την Ελαφόνησο, στη Λακωνία.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν την κατοίκηση της περιοχής από αρχαιότατους χρόνους. Μεταξύ της νησίδας και της ξηράς βρίσκεται αρχαία πόλη, βυθισμένη ελάχιστα μέτρα κάτω από την επιφάνεια, με ηλικία περίπου 5 χιλιετηρίδων. Πρόκειται για μοναδική στο είδος της πόλη αφού έχει συγκεκριμένο σχέδιο με δρόμους, κτίρια και νεκροταφείο. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Νίκολας Φλέμινγκ (Nicholas Flemming) και χαρτογραφήθηκε το 1968 από ομάδα του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Υπάρχουν τουλάχιστον 15 κτίρια σε βάθος 3 με 4 μέτρων και οι πρόσφατες έρευνες του 2009 αποκάλυψαν ότι εκτείνεται σε 9 στρέμματα. Αρχικά υπήρχε η εκτίμηση ότι η πόλη κτίστηκε περί το 1600-1100 π.Χ. αλλά αργότερα οι έρευνες αποκάλυψαν μέσω των ευρημάτων ότι η πόλη κατοικείται πριν από το 2800π.Χ., στην αρχή της εποχής του χαλκού. Πιθανολογείται ότι η πόλη βυθίστηκε το 1000 π.Χ.

Το γεγονός ότι η πόλη βυθίστηκε βοήθησε να διατηρηθούν τα σημερινά ευρήματα εφόσον δεν χτίστηκε ξανά ή μετά την καταστροφή η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για γεωργία. Παρά το γεγονός της φυσικής καταστροφής από το νερό με την πάροδο των αιώνων, η διάταξη της πόλης είναι όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια.

Η έρευνα του 2009 βοήθησε σε μεγάλο βαθμό για να χαρτογραφήσει την πόλη. Είναι η πρώτη βυθισμένη πόλη που επαναδημιουργήθηκε ψηφιακά σε τρεις διαστάσεις. Η χαρτογράφηση Σόναρ με τεχνικές που αναπτύχθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς αλλά και για την εύρεση πετρελαϊκών κοιτασμάτων βοήθησε τις πρόσφατες έρευνες.

Από τον Οκτώβριο του 2009 και μετά, τέσσερις ακόμα επιτόπιες έρευνες είχαν προγραμματιστεί, σε συνεργασία ελληνικών υπηρεσιών αλλά και διεθνών πανεπιστήμιων και επιστημόνων. Αυτές οι έρευνες περιλάμβαναν και ανασκαφές. Ένα από τα αποτελέσματα των ερευνών ήταν να αποδείξει ότι η πόλη ήταν το κέντρο μιας ακμάζουσας βιομηχανίας κλωστοϋφαντουργίας. Επίσης, στην περιοχή βρέθηκαν πολλά μεγάλα πιθάρια από την Κρήτη, γεγονός που προδίδει πως η πόλη ήταν και μεγάλο εμπορικό λιμάνι.

Το έργο της αρχαιολογικής ομάδας συγκεντρώθηκε σε ένα ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το BBC 2 το 2011.

Από άλλους θεωρείται ότι το Παυλοπέτρι ποντίσθηκε το 375 μ.Χ. από τον ίδιο σεισμό που κατέστρεψε και το Γύθειο. Θεωρείται ότι το παραθαλάσσιο έδαφος σε μεγάλη έκταση μετακινήθηκε και έτσι έγινε αποκοπή της τότε χερσονήσου στην οποία βρισκόταν η Όνου Γνάθος και έτσι δημιουργήθηκε το σημερινό νησί της Ελαφόνησου.

Πηγή: WikiPedia.org, huffingtonpost.gr